Ο Οθωμανικός στόλος τον 18ο αιώνα.

Χαλάστρας Κωνσταντίνος

Ο βασικός στόλος των Οθωμανών, ο «Μεγάλος Στόλος»(Kebir Donanma) βρίσκονταν στην Κωνσταντινούπολη και αποτελούνταν από τα μεγάλα πολεμικά πλοία, τα πλοία της γραμμής, ενώ τις υπόλοιπες ναυτικές μονάδες(Ince Donanma), τις αποτελούσαν συνδυασμένες δυνάμεις από γαλέτες, κανονιοφόρους και κωπήλατα πλοία. Η διαβάθμιση των πλοίων από τους Οθωμανούς γίνονταν σύμφωνα με το μήκος κάθε ναυτικής μονάδας, από την πρύμνη ως την πλώρη της, μετρημένης σε zira, ίσο με 75 εκατοστά.[1]

Η ναυμαχία του Τσεσμέ τον Ιούλιο του 1770. Η ήττα
των Οθωμανών ήταν συντριπτική.

            Τα μεγαλύτερα πλοία ονομάζονταν uc ambarh, με 100 κανόνια πάνω σε τρεις σειρές καταστρώματος. Ο κύριος όγκος του Οθωμανικού στόλου αποτελούνταν από σκάφη με δύο σειρές καταστρωμάτων τα οποία χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες : 1) Στις μεγάλες γαλέρες (Kebir Kalyon) που διέθεταν 74 με 86 κανόνια και 2) στις μικρές γαλέρες (Sagir Kalyon) με 54 έως 70 κανόνια. Το 1768 υπήρχαν 5 σκάφη του πρώτου τύπου γαλέρας εκ των οποίων τα 3 χάθηκαν στη ναυμαχία του Τσεσμέ. 

Οι δεύτερες είχαν πιο υποστηρικτικό ρόλο. Στις εκστρατείες που έλαβαν μέρος στη Μαύρη Θάλασσα, οι επιχειρήσεις που ανέλαβε το Ναυτικό είχαν κυρίως μεταφορικό και αποβατικό σκοπό. Υπήρχε και ένας τελευταίος τύπος γαλέρας, η καραβέλα, με δύναμη 48 κανονιών που ενεργούσαν ως καταδρομικά, ενώ το μικρό τους βύθισμα, τους επέτρεπε την προσέγγιση σε πολλά παραλιακά σημεία. Τέλος, οι Οθωμανοί διέθεταν και πυρπολικά(bomba firkateyni) και τα ευκίνητα πλοία που προτιμούσαν οι πειρατές και οι κουρσάροι, τα ζιμπέκ(xebecs ή sehtiye) με 24 έως 30 κανόνια.[2] 

Τα γενικά χαρακτηριστικά του Οθωμανικού στόλου, τον 18^ο αιώνα, είναι ότι διέθετε κοντά σε μάκρος πλοία, φαρδιά και ευρύχωρα, με ψηλές πρύμνες, ελαφρύ σκελετό έχοντας συνήθως λιγότερο οπλισμό από τον προβλεπόμενο, αλλά υπερβολικά μεγάλο αριθμό προσωπικού. Το πλήρωμα των πλοίων απαρτιζόταν από όλα σχεδόν τα σώματα, Γενίτσαρους, τιμαριούχους, azabs, levends κοκ, οπλισμένους με μουσκέτα.

---

[1] Emir Yener, «Ottoman Sea Power and Naval Technology during Catherin’s II Turkish Wars 1768-1792»,International Naval Journal, 2016, Vol(9), Is.1 pp 4-15, 2016,Instanbul University, σελ.5

[2] Emir Yener, «Ottoman Sea Power and Naval Technology during Catherin’s II Turkish Wars 1768-1792», σελ. 8