Μάχη του Αγίου Ιάκωβου, 26/8/1444, 1.500 επιτίθενται σε 30.000.

Η μάχη του Αγίου Ιακώβου διεξήχθη μεταξύ της παλαιάς Ελβετικής Ομοσπονδίας και της Γαλλίας στις όχθες του ποταμού Μπιρς.

Η παλαιά Ελβετική Ομοσπονδία έστειλε 1.300 άνδρες απο τη φρουρά του Φάρνσμπουργκ μαζί με 200 από την Βάζελ Λάντσαφτ να αντιμετωπίσουν τους πανοπλους Γάλλους του μετέπειτα βασιλιά Λουδοβίκου ΙΒ'. Ενθουσιώδεις οι Ελβετοί, πέτυχαν τοπικές νικές με εμπροσθοφυλακές στο Πράτερνλ και Μούτελν. Μόλις αντίκρυσαν τον υπόλοιπο γαλλικό στρατό αποφάσισαν την άμεση επίθεση.

Οπλισμένοι με τις μακριές λόγχες τους σε πυκνούς και συμπαγείς σχηματισμούς 3 τμημάτων τετραγώνων, εφόρμησαν ενάντια σε έναν εχθρό που υπερτερούσε τουλάχιστον 20 προς 1 και έμεινε άναυδος.

Κατέκοψαν το εχθρικό ιππικό που έσπασε στον "γρανιτενιο" Ελβετικό βράχο και συνέχισαν την προέλαση, "βγάζοντας τα βέλη από τις βαλλιστρες από το σώμα τους συνεχίζοντας την μάχη, ακόμα και όταν είχαν κατακοπει από τους αντιπάλους και ειχαν μείνει χωρίς χέρια" , σύμφωνα με τον Αινεία Σίλβιους (μετέπειτα Πάπα Πιο Β').

Αφηνιασμενος ο Λουδοβίκος διατάζει να τους κυκλωσουν και επιτέλους να τους ξεπαστρεψουν. Οι Ελβετοί κάνουν τετράγωνο με καρφωμενες τις λόγχες, το "hedgehog"(σκαντζοχοιρος) αποκρούουν τις νέες επιθέσεις, ενώ ένας Αυστριακός ευγενής που προτείνει παράδοση λιθοβολειται.

Μετά από 10 ώρες μάχης οι 700 εναπομείναντες Ελβετοί τοξευονται και κανονιοβολουνται (κατέφυγαν σε ένα νοσοκομείο) σχεδόν μέχρις ενός. Επέζησαν 10.

Παρ' ολα αυτά στρατηγικά νίκησαν. Ο φρικαρισμενος Λουδοβίκος με τους 2.500-4.000 νεκρούς, αναβάλλει την εκστρατεία, επιστρέφει στην Γαλλία, συνάπτει συμμαχία με την Ελβετία και αρχίζει να προσλαμβάνει Ελβετούς μισθοφόρους.

Η μάχη αποτέλεσε σύμβολο του αγωνιστικού πνεύματος και της ανωτερότητας και συνέβαλε στο μύθο του ηρωϊκού της Ελβετικής Συνομοσπονδίας σε όλη την Ευρώπη. Συνέχισε να τραγουδιέται στον πρώην Ελβετικό εθνικό ύμνο "Call Fatherland", που ίσχυε μέχρι το 1961.

Τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων στην αρχή της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Παράγοντας που θα διαμορφώσει σε μέγα βαθμό την έναρξη, τη μορφή και την πορεία που πήρε η Μικρασιατική Εκστρατεία είναι τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων και η εξέλιξη αυτών.

Συγκεκριμένα η Γαλλία έχει οικονομικά συμφέροντα καθώς έχει διαθέσει το 60.31% των ξένων κεφαλαίων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ποσό που υπολογίζεται στα 250 δις Γαλλικά φράγκα.[1] [2]Οι Γαλλικές Ιδιωτικές Επιχειρήσεις έχουν επενδύσει άλλα 1,1 δις φράγκα ενώ ανέλαβε κατασκευή και εκμετάλλευση σιδηροδρομικής γραμμής μήκους 2.077 χιλιομέτρων.[3]Συνεπώς εύλογα συμπεραίνουμε ότι έχει μακρόπνοα σχέδια, ενώ βραχυπρόθεσμα επιθυμεί έναν κρατικό μηχανισμό που θα της εγγυηθεί τις παραπάνω επενδύσεις. Η εξυπηρέτηση των Γαλλικών συμφερόντων θα γίνονταν καλλίτερα από ένα βιώσιμο Τουρκικό Κράτος, ενώ η Κυβέρνηση επιθυμούσε την αποτροπή της μετατροπής της Ελλάδος σε δορυφόρο της Αγγλίας.[4]



Η Βρετανία έχει και αυτή οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα καθώς επιθυμεί τον έλεγχο των Δαρδανελλίων και των πετρελαίων της Μοσούλης, θα αποτελέσει σύμμαχο της Ελλάδας κατά μέγα μέρος στο διπλωματικό επίπεδο και θα στηρίξει τις Ελληνικές διεκδικήσεις, αν και αυτό θα αποτελέσει κυρίως έργο του Πρωθυπουργού Λόυντ.

Η Ιταλία από την πλευρά της, απαιτεί τις διεκδικήσεις από την μυστική συμφωνία του Αγ. Ιωάννη της Μοριένης (26/4/1917) που της παραχωρούσε μεταξύ άλλων και το Βιλαέτι Αϊδινίου, συνεπώς και την Σμύρνη. Γι’ αυτό τον λόγο θα αποχωρήσει από τη Συνδιάσκεψη και θα πάρει την πρωτοβουλία να αποβιβάσει στρατεύματα στην Αττάλεια το Μάρτιο του 1919. Η στάση της προς την Ελλάδα θα είναι εχθρική και συνήθως με απροκάλυπτο τρόπο.

Οι Μπολσεβίκοι στη Ρωσία αναζητούν σύμμαχο στη διεθνή σκηνή και θα προσεγγίσουν τις εθνικιστικές δυνάμεις των Τούρκων, αφού πλέον ο Σουλτάνος αποτελεί υποχείριο των Συμμαχικών Δυνάμεων. Η βοήθεια που έλαβαν οι εθνικιστές του Κεμάλ δεν αφορούσε μόνο το οικονομικό και στρατιωτικό σκέλος αλλά και διπλωματικά ένα θεμέλιο, με την αναγνώριση που πρόσφερε. Τέλος, η στάση των Η.Π.Α. του Προέδρου Τόμας Ουίλσον θα χαρακτηριστεί από δισταγμό και ουδετερότητα.



Συμπερασματικά η απόφαση για την απόβαση στην Ιωνία αποτελούσε το καθεαυτό δόγμα του αλυτρωτισμού, συμπίπτει χρονολογικά με την πολιτική του Βενιζέλου ,που βασίζονταν σε παράτολμα-όχι όμως ανέφικτα- κριτήρια για την υλοποίησή του. Η υψηλή στρατηγική της Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας αφορούσε την κάλυψη του κενού που άφηνε η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε εξάρτηση με τα- συνήθως αντικρουόμενα- συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων.[5] Το τελευταίο αυτό στοιχείο δυστυχώς το εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο η Τουρκική πλευρά.

Το στοιχείο της πολιτικής , που δεν είναι ανεξάρτητο από το στρατιωτικό κατά τη διάρκεια μιας πολεμικής σύγκρουσης, στην Μικρασιατική Εκστρατεία είχε εξαιρετικά βαρυσήμαντο ρόλο. Οι πολιτικές εξελίξεις όχι απλώς εξελίσσονταν παράλληλα με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και τις επηρέαζαν και επηρεάζονταν σε σημαντικό βαθμό από αυτές.

Χαλάστρας Κωνσταντίνος

---

[1] Ψυρούκης Νίκος, «Η Μικρασιατική Καταστροφή», Αθήνα 1982, Επικαιρότητα Ο.Ε σ.48

[2] Horton George, «Αναφορικά με την Τουρκία, Προξενικά Ντοκουμέντα των Η.Π.Α.» ,Αθήνα 1992,Εκδόσεις Νέα Σύνορα-Α.Α.Λιβάνη σ.211. Ο Horton σημειώνει επίσης ότι όλες οι επενδύσεις είχαν γίνει σε χρυσό.σς.213-214

[3] Horton George, όπως παραπάνω. σ.212

[4] Ο Γάλλος Υπ. Εξωτερικών Α.Pilot  μεταξύ άλλων ανέφερε ότι η Γαλλία «δεν ήθελε να χρησιμεύσει η Ελλάδα ως όργανο της Αγγλικής πολιτικής,(…)επιβάλλεται να θέσει φραγμό εις τοιούτου είδους ενέργειες της Αγγλίας.» Τσιριγώτης Διονύσιος ,«Η Ελληνική Στρατηγική στη Μικρά Ασία 1919-1922» σ.153

[5]   Η ικανότητα της χρήσης όλων των διαθέσιμων μέσων του Κράτους – οικονομία, τεχνολογία, διπλωματία, λαός , ένοπλες δυνάμεις κ.α.- για την επίτευξη των ιεραρχημένων και προσδιορισμένων στόχων. Τσιριγώτης Διονύσιος ,«Η Ελληνική Στρατηγική στη Μικρά Ασία 1919-1922» σ. 82

Η μάχη της Νάρβας (1700). Οι Σουηδοί κατατροπώνουν τον τσαρικό στρατό.

Από το 1611 έως το 1721, η Σουηδία ήταν μια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη, κυρίαρχη στην προσπάθεια ελέγχου της Βαλτικής Θάλασσας και με μια μικρή αριθμητικά, αλλά τρομερή στρατιωτικά δύναμη.


Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, που ονομάζεται Stormaktstiden (Η εποχή της Μεγάλης Δύναμης), η σουηδική αυτοκρατορία κατείχε μια επικράτεια πάνω από το διπλάσιο του μεγέθους των σύγχρονων συνόρων της και μία από τις πιο επιτυχημένες στρατιωτικές δυνάμεις εκείνης της εποχής, αποδεικνύοντας πολλές φορές σε πεδία μάχης. 

Ένα από αυτά ήταν και η Νάρβα το 1700. Ο Σουηδός βασιλιάς Κάρολος Ιβ' -ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο το 1697, παρά την νεαρή ηλικία του, αποδείχθηκε αποφασιστικός κυβερνήτης και "ήταν ερωτευμένος με τον πόλεμο"- αντιμετώπισε τους Ρώσους υπό τον Ευγένιο ντε Κρουί. 

Οι τελευταίοι με 35-40.000 άνδρες και 195 κανόνια πολιορκούσαν τους 1.800 υπερασπιστές του φρουρίου της Νάρβας και ο Σουηδός βασιλιάς έσπευσε να λύσει την πολιορκία με 10.500 άνδρες και 37 κανόνια. Οι Σουηδοί προσέγγισαν τον ρωσικό στρατό στις 10 π.μ. και άρχισαν να προετοιμάζονται για την επίθεση. Ο Ντε Κρουί ανησυχούσε για το μικρό μέγεθος του σουηδικού στρατού και θεωρούσε ότι αυτό ήταν μόνο η εμπροσθοφυλακή των κυριότερων δυνάμεων.

Στις 2 μ. μ. οι Σουηδοί ξεκίνησαν την επίθεσή τους. Εκείνη τη στιγμή ο άνεμος άλλαξε και η χιονοθύελλα έπεφτε στα μάτια των Ρώσων. Μερικοί Σουηδοί αξιωματικοί ζήτησαν να αναβάλουν την επίθεση μέχρι το τέλος της καταιγίδας, αλλά ο Κάρολος άδραξε την ευκαιρία και προέλασε στις ρωσικές θέσεις υπό την κάλυψη του καιρού.

Οι Σουηδοί επιτέθηκαν με δύο συμπαγείς ομάδες, πλησίασαν γρήγορα τις ρωσικές θέσεις και έβαλαν μια ομοβροντία κατά την οποία οι Ρώσοι "έπεσαν σαν στάχυα ". Αρχικά, οι Ρώσοι αντιστάθηκαν : «Απάντησαν με ομοβροντία και σκότωσαν πολλούς », αλλά μέσα σε 15 λεπτά οι Σουηδοί πλησίασαν τα ορύγματα , έσπασαν την εχθρική αμυντική γραμμή και ξεκίνησε μια «τρομερή σφαγή». 

Ενεργώντας σύμφωνα με το σχέδιο, οι πειθαρχημένοι Σουηδοί μετακινήθηκαν στα νότια και στα βόρεια κατά μήκος της γραμμής οχύρωσης, συνθλίβοντας τη ρωσική άμυνα. Επιτέθηκαν στα ρωσικά συντάγματα και τα εξόντωναν ένα προς ένα. Υπήρξε πανικός και χάος, οι Ρώσοι στρατιώτες άρχισαν να σκοτώνουν τους αξιωματικούς και ο Κροΐ με το προσωπικό του έσπευσε να παραδοθεί. Πανικοβλημένες μάζες στρατευμάτων των Ρώσων έσπευσαν στην παρακείμενη γέφυρα του Καμπέρχολμ, που βρίσκεται στο βόρειο άκρο της αμυντικής γραμμής. Σε ένα κρίσιμο σημείο, η γέφυρα κατέρρευσε κάτω από τα υποχωρούντα ρωσικά στρατεύματα. Στη δεξιά (βόρεια) πλευρά των Ρώσων, μόνο δύο συντάγματα διατήρησαν τη σειρά μάχης. Αναδιπλώθηκαν σε τετράγωνα και αυτοσχέδιες οχυρώσεις φορταμαξών μαζί με ένα μέρος των υποχωρούντων στρατιωτών. 

Η μάχη της Νάρβας ήταν μια τρομερή ήττα για το ρωσικό στρατό. Συνολικά, οι Σουηδοί αιχμαλώτισαν 10 στρατηγούς και 10 συνταγματάρχες, 173 πυροβόλα, προκάλεσαν 18.000 απώλειες στον εχθρό, υφιστάμενοι 667 νεκρούς(31 αξ/κοι) και 1.247(66 αξ/κοι) τραυματίες.