Η μάχη της Καγκάγιαν, 1582, οι Ισπανοί κονκισταδόρες αντιμετωπίζουν Ιάπωνες Σαμουράι στις Φιλιππίνες.

Το 1573, οι Ιάπωνες άρχισαν να ανταλλάσσουν χρυσό με ασήμι με τους Ισπανούς στην περιοχή των Φιλιππίνων. Το 1580, ωστόσο, μια ομάδα πειρατών, οι Γουοκού που κυριολεκτικά σημαίνει «Ιάπωνες πειρατές» επιβλήθηκε στους ντόπιους της επαρχίας Καγκάγιαν .

Μια εικόνα από τα ισπανικά κόμικς "Las Espadas Del Fin Mundo"
που απεικονίζει τη συγκεκριμένη μάχη.

Ως απάντηση, ο γενικός κυβερνήτης των Φιλιππίνων Γκονζάλο Ρονκίλλο ανέθεσε στον Χουάν Πάμπλο ντε Καρριόν να πατάξει την πειρατεία. Ο τελευταίος έγραψε στον βασιλιά του Φίλιππο Β'στις 16 Ιουνίου 1582 : «Οι Ιάπωνες είναι οι πιο μαχητικοί εδώ. Φέρνουν πυροβολικό, πολλούς άνδρες με αρκεβούζια και πεζούς μαχητές. Φορούν θωράκιση. Όλα παρέχονται από τους Πορτογάλους, τα οποία τους έχουν δείξει εις βάρος των ψυχών τους». 

Πειρατές Γουοκού σε κινέζικο πίνακα.

O στόλος των Γουοκού αποτελούνταν από ένα τζάνκ (μεγάλο κινέζικο πλοίο) και 18 μικρότερα σαμπάν. Αν και οι άνδρες τους αποτελούνται από Ιάπωνες, Κινέζους και Φιλιππινέζους , το όνομα του ηγέτη τους, Ταΐ Φούσα, δείχνει ότι οι Ιάπωνες ήταν επικεφαλής στον στόλο τους. Στις τάξεις τους είχε Ρονίν (σαμουράι χωρίς αφέντη), πρώην στρατιώτες, ψαράδες, εμπόρους και διάφορους τυχοδιώκτες Για να το αντιμετωπίσει αυτό, ο Καρριόν συγκέντρωσε 40-60 στρατιώτες και επτά σκάφη: πέντε μικρά πλοία υποστήριξης, ένα ελαφρύ πλοίο ( Σαν Γιουσέπε ) και μια γαλέρα ( Λα Καπιτάνα), με τα αντίστοιχα πληρώματά τους.

Ισπανοί ασπιδοφόροι επιτίθενται. Ο συγκεκριμένος τύπος στρατιώτη
συνέχισε να υφίσταται έως τις αρχές του 17ου αιώνα.

Ο Καρριόν, αν και είχε λιγότερους άνδρες ενεπλάκη πρώτος στη ναυμαχία με ένα σαμπάν στο ακρωτήριο Μπουγκαντόρ και επιβιβάστηκε σε αυτό. Στη συνέχεια, οι Ισπανοί στρατιώτες ροντελέρος, οι ασπιδοφόροι με τα σπαθιά, αντιμετώπισαν τους βαριά θωρακισμένους Ιάπωνες Ρονίν με τα κατάνα. Αν και αρχικά έδειχναν να νικούν, οι Ισπανοί στρατιώτες απωθήθηκαν πίσω στο δικό τους πλοίο, το κατάστρωμα του οποίου έγινε πεδίο μάχης. Τελικά οι Ισπανοί γύρισαν τη μάχη. Τοποθέτησαν τους άνδρες που είχαν μακρύ δόρυ μπροστά και αυτούς με τα αρκεβούζια και τα μουσκέτα στα πλευρά. Οι πειρατές τελικά οπισθοχώρησαν και πετάχτηκαν στο νερό όπου πολλοί πνίγηκαν από το βάρος της πανοπλίας τους.

Ο στολίσκος συνέχισε την πορεία στον ποταμό Καγκαγιάν , βρίσκοντας έναν πειρατικό στόλο δεκαοκτώ σαμπάν και ένα φρούριο χτισμένο στην ενδοχώρα. Οι Ισπανοί αποβιβάστηκαν, έσκαψαν χαρακώματα, συγκεντρώνοντας το πυροβολικό που εκφορτώθηκε από τη γαλέρα και σφυροκοπούσαν συνεχώς τους πειρατές. Οι Γουοκού ζήτησαν χρυσό ως αποζημίωση για την αποχώρησή τους κάτι που το αρνήθηκε ο Καρριόν. Μετά από αυτό, οι πειρατές εξαπέλυσαν επίθεση με 600 άνδρες.

Σκάφη τζάνκ, παρόμοια με αυτά των πειρατών.

Τα ισπανικά χαρακώματα, επανδρωμένα τόσο από στρατιώτες όσο και από ναυτικούς, σήκωσαν το βάρος 2 μεγάλων επιθέσεων Οι Ισπανοί άρχισαν να έχουν έλλειψη από μπαρούτι στην τρίτη επίθεση, η οποία έγινε σκληρή μάχη εκ του σύνεγγυς μέσα στα χαρακώματα. Τελικά, με τις επιθέσεις των πειρατών να εξασθενούν, οι Ισπανοί εξήλθαν από τα χαρακώματα και αντεπιτέθηκαν, καταδιώκοντας τον εχθρό. Στη συνέχεια συνέλεξαν τα όπλα που έμειναν στο πεδίο της μάχης, τα οποία περιελάμβαναν σπαθιά κατάνα, θώρακες, αρκεβούζια και τα κράτησαν ως τρόπαια. Μετρούσαν μόνο 20 νεκρούς και τραυματίες ενώ οι αντίπαλοι εκτιμάται ότι είχαν αρκετές φορές περισσότερες απώλειες.

Η σύγκρουση έδειξε την υπεροχή της ισπανικής τακτικής μάχης έναντι της ιαπωνικής, καθώς και την καλύτερη ποιότητα των υλικών όπως τα χαλύβδινα ευρωπαϊκά σπαθιά του Τολέδο , τα οποία αποδείχθηκαν πιο χρήσιμα από τα κατάνα σε πολλές αψιμαχίες.

Να σημειωθεί ότι οι πρωτογενεις πηγές για τις παραπάνω συγκρούσεις είναι 2 γράμματα, ένα του Χουάν Μπαπτίστα Ρόμαν στις 25 Ιουνίου 1582 και ένα του Δον Ρονζαλο του Ιούλιο του ίδιου έτους. Και τα 2 εμπεριεχονται στο The Project Gutenberg Book of the Philippines islands, 1493-1803, τόμος 5ος, 1582-1583. Το πιο πιθανό είναι οι συγκρούσεις να είναι διογκωμενες ως προς τα νούμερα των πειρατών και μειωμένες ως προς αυτά των Ισπανών και όσον αφορά την έκταση των παραπάνω συγκρούσεων. 

Το «θαύμα του Έμπελ». Οι Ισπανοί θριαμβεύουν το 1585 στις Ολλανδικές ακτές με τη «βοήθεια» της Παναγίας.

Το 1585, περίπου 3.000-4.000 Ισπανοί στρατιώτες, υπό τον Φρανσίσκο ντε Μπονταμπίγια, των ισπανικών τέρθιο στην ολλανδική επικράτεια αντιμετώπιζαν την πείνα κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ολλανδικής ανεξαρτησίας(ή ογδοντακονταετής πόλεμος 1568-1648) πολιορκώντας το Χερτογκένμπος. Η περιοχή που εγκαταστάθηκαν, το νησί Βομελεβάαρντ (ανάμεσα στους ποταμούς Μάας και Βάαλ), υποτίθεται ότι θα τους συντηρούσε αλλά όλοι οι αγρότες είχαν φύγει μαζί με τα αγαθά και τα υπάρχοντά τους.

Επιπρόσθετα, 100 ολλανδικά πολεμικά πλοία υπό τον Φίλιππο Χόχενλοχ κατέφθαναν προς ενίσχυση μαζί με συνοδευτικές χερσαίες δυνάμεις. Ο Ολλανδός πρότεινε την τιμητική παράδοση των Ισπανών αλλά η απάντηση ήταν αποστομωτική : « Οι Ισπανοί στρατιώτες προτιμούν τον θάνατο από την ατίμωση. Θα μιλήσουμε για παράδοση μετά θάνατον» (Los infantes espanoles prefieren la muerte a la deshonra. Ya hablaremos de capitulación después de muertos.)

Οι Ολλανδοί έσπασαν τις οχυρώσεις του Βομελβαάρντ και ανάγκασαν τους Ισπανούς να υποχωρήσουν στο Έμπελ χωρίς να μπορούν να επιτεθούν στο Χερτογκένμπος καθώς το πεδίο είχε πλημμυρίσει. Η κατάσταση για τους Ισπανούς φαινόταν απελπιστική. Ένας Ισπανός στρατιώτης που έσκαψε μια τάφρο γύρω από την εκκλησία σχολίασε πικρόχολα «αυτό είναι πιο πιθανό να είναι ο τάφος μου παρά ένα όρυγμα». Καθώς έσκαψε, βρήκε μια εικόνα που απεικόνιζε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου Παναγίας. Αυτό ερμηνεύτηκε ως σημάδι από τον Θεό και η εικόνα τοποθετήθηκε στην ισπανική σημαία.

Ο Φρανσίσκο συγκέντρωσε τους αξιωματικούς και τους είπε ότι όταν θα νύχτωνε έπρεπε να επιτεθούν στα εχθρικά πλοία. Κάποιοι καπετάνιοι «πρότειναν» να σκοτώσουν ο ένας τον άλλο, αντί να πέσουν στα εχθρικά πυρά, αλλά ο Μπονταμπίγια τους επίπληξε και στη συνέχεια τους ενθάρρυνε να πολεμήσουν μέχρι θανάτου - αναθέτοντας τη ζωή τους στην προστασία της Παναγίας.

Εκείνη τη νύχτα μια απότομη πτώση της θερμοκρασίας πάγωσε τα ρηχά νερά των πλημμυρών. Αυτό επέτρεψε, τις πρώτες πρωινές ώρες στις 8 Δεκεμβρίου 1585, στα ισπανικά στρατεύματα να βαδίσουν πάνω στον πάγο, να αιφνιδιάσουν πλήρως τους αντιπάλους τους και να κάψουν τα εχθρικά πλοία. Ο ναύαρχος Χόχενλοχ τότε αποκρίθηκε λέγοντας: «Φαίνεται ότι ο Θεός είναι Ισπανός για να κάνει τέτοιου είδους θαύμα γι 'αυτούς. Πέντε χιλιάδες Ισπανοί που ήταν επίσης πέντε χιλιάδες στρατιώτες (...) και πέντε χιλιάδες διάβολοι ». Την επομένη κατελήφθη και το πολιορκούμενο ολλανδικό οχυρό.

Την ίδια μέρα, η Παναγία ανακηρύχθηκε προστάτιδα των ισπανικών τέρθιος της Φλάνδρας και της Ιταλίας. Η παγίωση θα καθιερωθεί αρκετά αργότερα,στις 8 Δεκεμβρίου 1854 ενώ στις 12 Νοεμβρίου 1892 με βασιλική διαταγή της Μαρίας Χριστίνας της Αυστρίας η άμωμος Παναγία είναι η προστάτιδα του Πεζικού.

Μάχη του Αγίου Ιάκωβου, 26/8/1444, 1.500 επιτίθενται σε 30.000.

Η μάχη του Αγίου Ιακώβου διεξήχθη μεταξύ της παλαιάς Ελβετικής Ομοσπονδίας και της Γαλλίας στις όχθες του ποταμού Μπιρς.

Η παλαιά Ελβετική Ομοσπονδία έστειλε 1.300 άνδρες απο τη φρουρά του Φάρνσμπουργκ μαζί με 200 από την Βάζελ Λάντσαφτ να αντιμετωπίσουν τους πανοπλους Γάλλους του μετέπειτα βασιλιά Λουδοβίκου ΙΒ'. Ενθουσιώδεις οι Ελβετοί, πέτυχαν τοπικές νικές με εμπροσθοφυλακές στο Πράτερνλ και Μούτελν. Μόλις αντίκρυσαν τον υπόλοιπο γαλλικό στρατό αποφάσισαν την άμεση επίθεση.

Οπλισμένοι με τις μακριές λόγχες τους σε πυκνούς και συμπαγείς σχηματισμούς 3 τμημάτων τετραγώνων, εφόρμησαν ενάντια σε έναν εχθρό που υπερτερούσε τουλάχιστον 20 προς 1 και έμεινε άναυδος.

Κατέκοψαν το εχθρικό ιππικό που έσπασε στον "γρανιτενιο" Ελβετικό βράχο και συνέχισαν την προέλαση, "βγάζοντας τα βέλη από τις βαλλιστρες από το σώμα τους συνεχίζοντας την μάχη, ακόμα και όταν είχαν κατακοπει από τους αντιπάλους και ειχαν μείνει χωρίς χέρια" , σύμφωνα με τον Αινεία Σίλβιους (μετέπειτα Πάπα Πιο Β').

Αφηνιασμενος ο Λουδοβίκος διατάζει να τους κυκλωσουν και επιτέλους να τους ξεπαστρεψουν. Οι Ελβετοί κάνουν τετράγωνο με καρφωμενες τις λόγχες, το "hedgehog"(σκαντζοχοιρος) αποκρούουν τις νέες επιθέσεις, ενώ ένας Αυστριακός ευγενής που προτείνει παράδοση λιθοβολειται.

Μετά από 10 ώρες μάχης οι 700 εναπομείναντες Ελβετοί τοξευονται και κανονιοβολουνται (κατέφυγαν σε ένα νοσοκομείο) σχεδόν μέχρις ενός. Επέζησαν 10.

Παρ' ολα αυτά στρατηγικά νίκησαν. Ο φρικαρισμενος Λουδοβίκος με τους 2.500-4.000 νεκρούς, αναβάλλει την εκστρατεία, επιστρέφει στην Γαλλία, συνάπτει συμμαχία με την Ελβετία και αρχίζει να προσλαμβάνει Ελβετούς μισθοφόρους.

Η μάχη αποτέλεσε σύμβολο του αγωνιστικού πνεύματος και της ανωτερότητας και συνέβαλε στο μύθο του ηρωϊκού της Ελβετικής Συνομοσπονδίας σε όλη την Ευρώπη. Συνέχισε να τραγουδιέται στον πρώην Ελβετικό εθνικό ύμνο "Call Fatherland", που ίσχυε μέχρι το 1961.

Η μάχη της Νάρβας (1700). Οι Σουηδοί κατατροπώνουν τον τσαρικό στρατό.

Από το 1611 έως το 1721, η Σουηδία ήταν μια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη, κυρίαρχη στην προσπάθεια ελέγχου της Βαλτικής Θάλασσας και με μια μικρή αριθμητικά, αλλά τρομερή στρατιωτικά δύναμη.


Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, που ονομάζεται Stormaktstiden (Η εποχή της Μεγάλης Δύναμης), η σουηδική αυτοκρατορία κατείχε μια επικράτεια πάνω από το διπλάσιο του μεγέθους των σύγχρονων συνόρων της και μία από τις πιο επιτυχημένες στρατιωτικές δυνάμεις εκείνης της εποχής, αποδεικνύοντας πολλές φορές σε πεδία μάχης. 

Ένα από αυτά ήταν και η Νάρβα το 1700. Ο Σουηδός βασιλιάς Κάρολος Ιβ' -ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο το 1697, παρά την νεαρή ηλικία του, αποδείχθηκε αποφασιστικός κυβερνήτης και "ήταν ερωτευμένος με τον πόλεμο"- αντιμετώπισε τους Ρώσους υπό τον Ευγένιο ντε Κρουί. 

Οι τελευταίοι με 35-40.000 άνδρες και 195 κανόνια πολιορκούσαν τους 1.800 υπερασπιστές του φρουρίου της Νάρβας και ο Σουηδός βασιλιάς έσπευσε να λύσει την πολιορκία με 10.500 άνδρες και 37 κανόνια. Οι Σουηδοί προσέγγισαν τον ρωσικό στρατό στις 10 π.μ. και άρχισαν να προετοιμάζονται για την επίθεση. Ο Ντε Κρουί ανησυχούσε για το μικρό μέγεθος του σουηδικού στρατού και θεωρούσε ότι αυτό ήταν μόνο η εμπροσθοφυλακή των κυριότερων δυνάμεων.

Στις 2 μ. μ. οι Σουηδοί ξεκίνησαν την επίθεσή τους. Εκείνη τη στιγμή ο άνεμος άλλαξε και η χιονοθύελλα έπεφτε στα μάτια των Ρώσων. Μερικοί Σουηδοί αξιωματικοί ζήτησαν να αναβάλουν την επίθεση μέχρι το τέλος της καταιγίδας, αλλά ο Κάρολος άδραξε την ευκαιρία και προέλασε στις ρωσικές θέσεις υπό την κάλυψη του καιρού.

Οι Σουηδοί επιτέθηκαν με δύο συμπαγείς ομάδες, πλησίασαν γρήγορα τις ρωσικές θέσεις και έβαλαν μια ομοβροντία κατά την οποία οι Ρώσοι "έπεσαν σαν στάχυα ". Αρχικά, οι Ρώσοι αντιστάθηκαν : «Απάντησαν με ομοβροντία και σκότωσαν πολλούς », αλλά μέσα σε 15 λεπτά οι Σουηδοί πλησίασαν τα ορύγματα , έσπασαν την εχθρική αμυντική γραμμή και ξεκίνησε μια «τρομερή σφαγή». 

Ενεργώντας σύμφωνα με το σχέδιο, οι πειθαρχημένοι Σουηδοί μετακινήθηκαν στα νότια και στα βόρεια κατά μήκος της γραμμής οχύρωσης, συνθλίβοντας τη ρωσική άμυνα. Επιτέθηκαν στα ρωσικά συντάγματα και τα εξόντωναν ένα προς ένα. Υπήρξε πανικός και χάος, οι Ρώσοι στρατιώτες άρχισαν να σκοτώνουν τους αξιωματικούς και ο Κροΐ με το προσωπικό του έσπευσε να παραδοθεί. Πανικοβλημένες μάζες στρατευμάτων των Ρώσων έσπευσαν στην παρακείμενη γέφυρα του Καμπέρχολμ, που βρίσκεται στο βόρειο άκρο της αμυντικής γραμμής. Σε ένα κρίσιμο σημείο, η γέφυρα κατέρρευσε κάτω από τα υποχωρούντα ρωσικά στρατεύματα. Στη δεξιά (βόρεια) πλευρά των Ρώσων, μόνο δύο συντάγματα διατήρησαν τη σειρά μάχης. Αναδιπλώθηκαν σε τετράγωνα και αυτοσχέδιες οχυρώσεις φορταμαξών μαζί με ένα μέρος των υποχωρούντων στρατιωτών. 

Η μάχη της Νάρβας ήταν μια τρομερή ήττα για το ρωσικό στρατό. Συνολικά, οι Σουηδοί αιχμαλώτισαν 10 στρατηγούς και 10 συνταγματάρχες, 173 πυροβόλα, προκάλεσαν 18.000 απώλειες στον εχθρό, υφιστάμενοι 667 νεκρούς(31 αξ/κοι) και 1.247(66 αξ/κοι) τραυματίες.

Ο Οθωμανικός στόλος τον 18ο αιώνα.

Χαλάστρας Κωνσταντίνος

Ο βασικός στόλος των Οθωμανών, ο «Μεγάλος Στόλος»(Kebir Donanma) βρίσκονταν στην Κωνσταντινούπολη και αποτελούνταν από τα μεγάλα πολεμικά πλοία, τα πλοία της γραμμής, ενώ τις υπόλοιπες ναυτικές μονάδες(Ince Donanma), τις αποτελούσαν συνδυασμένες δυνάμεις από γαλέτες, κανονιοφόρους και κωπήλατα πλοία. Η διαβάθμιση των πλοίων από τους Οθωμανούς γίνονταν σύμφωνα με το μήκος κάθε ναυτικής μονάδας, από την πρύμνη ως την πλώρη της, μετρημένης σε zira, ίσο με 75 εκατοστά.[1]

Η ναυμαχία του Τσεσμέ τον Ιούλιο του 1770. Η ήττα
των Οθωμανών ήταν συντριπτική.

            Τα μεγαλύτερα πλοία ονομάζονταν uc ambarh, με 100 κανόνια πάνω σε τρεις σειρές καταστρώματος. Ο κύριος όγκος του Οθωμανικού στόλου αποτελούνταν από σκάφη με δύο σειρές καταστρωμάτων τα οποία χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες : 1) Στις μεγάλες γαλέρες (Kebir Kalyon) που διέθεταν 74 με 86 κανόνια και 2) στις μικρές γαλέρες (Sagir Kalyon) με 54 έως 70 κανόνια. Το 1768 υπήρχαν 5 σκάφη του πρώτου τύπου γαλέρας εκ των οποίων τα 3 χάθηκαν στη ναυμαχία του Τσεσμέ. 

Οι δεύτερες είχαν πιο υποστηρικτικό ρόλο. Στις εκστρατείες που έλαβαν μέρος στη Μαύρη Θάλασσα, οι επιχειρήσεις που ανέλαβε το Ναυτικό είχαν κυρίως μεταφορικό και αποβατικό σκοπό. Υπήρχε και ένας τελευταίος τύπος γαλέρας, η καραβέλα, με δύναμη 48 κανονιών που ενεργούσαν ως καταδρομικά, ενώ το μικρό τους βύθισμα, τους επέτρεπε την προσέγγιση σε πολλά παραλιακά σημεία. Τέλος, οι Οθωμανοί διέθεταν και πυρπολικά(bomba firkateyni) και τα ευκίνητα πλοία που προτιμούσαν οι πειρατές και οι κουρσάροι, τα ζιμπέκ(xebecs ή sehtiye) με 24 έως 30 κανόνια.[2] 

Τα γενικά χαρακτηριστικά του Οθωμανικού στόλου, τον 18^ο αιώνα, είναι ότι διέθετε κοντά σε μάκρος πλοία, φαρδιά και ευρύχωρα, με ψηλές πρύμνες, ελαφρύ σκελετό έχοντας συνήθως λιγότερο οπλισμό από τον προβλεπόμενο, αλλά υπερβολικά μεγάλο αριθμό προσωπικού. Το πλήρωμα των πλοίων απαρτιζόταν από όλα σχεδόν τα σώματα, Γενίτσαρους, τιμαριούχους, azabs, levends κοκ, οπλισμένους με μουσκέτα.

---

[1] Emir Yener, «Ottoman Sea Power and Naval Technology during Catherin’s II Turkish Wars 1768-1792»,International Naval Journal, 2016, Vol(9), Is.1 pp 4-15, 2016,Instanbul University, σελ.5

[2] Emir Yener, «Ottoman Sea Power and Naval Technology during Catherin’s II Turkish Wars 1768-1792», σελ. 8