Τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων στην αρχή της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Παράγοντας που θα διαμορφώσει σε μέγα βαθμό την έναρξη, τη μορφή και την πορεία που πήρε η Μικρασιατική Εκστρατεία είναι τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων και η εξέλιξη αυτών.

Συγκεκριμένα η Γαλλία έχει οικονομικά συμφέροντα καθώς έχει διαθέσει το 60.31% των ξένων κεφαλαίων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ποσό που υπολογίζεται στα 250 δις Γαλλικά φράγκα.[1] [2]Οι Γαλλικές Ιδιωτικές Επιχειρήσεις έχουν επενδύσει άλλα 1,1 δις φράγκα ενώ ανέλαβε κατασκευή και εκμετάλλευση σιδηροδρομικής γραμμής μήκους 2.077 χιλιομέτρων.[3]Συνεπώς εύλογα συμπεραίνουμε ότι έχει μακρόπνοα σχέδια, ενώ βραχυπρόθεσμα επιθυμεί έναν κρατικό μηχανισμό που θα της εγγυηθεί τις παραπάνω επενδύσεις. Η εξυπηρέτηση των Γαλλικών συμφερόντων θα γίνονταν καλλίτερα από ένα βιώσιμο Τουρκικό Κράτος, ενώ η Κυβέρνηση επιθυμούσε την αποτροπή της μετατροπής της Ελλάδος σε δορυφόρο της Αγγλίας.[4]



Η Βρετανία έχει και αυτή οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα καθώς επιθυμεί τον έλεγχο των Δαρδανελλίων και των πετρελαίων της Μοσούλης, θα αποτελέσει σύμμαχο της Ελλάδας κατά μέγα μέρος στο διπλωματικό επίπεδο και θα στηρίξει τις Ελληνικές διεκδικήσεις, αν και αυτό θα αποτελέσει κυρίως έργο του Πρωθυπουργού Λόυντ.

Η Ιταλία από την πλευρά της, απαιτεί τις διεκδικήσεις από την μυστική συμφωνία του Αγ. Ιωάννη της Μοριένης (26/4/1917) που της παραχωρούσε μεταξύ άλλων και το Βιλαέτι Αϊδινίου, συνεπώς και την Σμύρνη. Γι’ αυτό τον λόγο θα αποχωρήσει από τη Συνδιάσκεψη και θα πάρει την πρωτοβουλία να αποβιβάσει στρατεύματα στην Αττάλεια το Μάρτιο του 1919. Η στάση της προς την Ελλάδα θα είναι εχθρική και συνήθως με απροκάλυπτο τρόπο.

Οι Μπολσεβίκοι στη Ρωσία αναζητούν σύμμαχο στη διεθνή σκηνή και θα προσεγγίσουν τις εθνικιστικές δυνάμεις των Τούρκων, αφού πλέον ο Σουλτάνος αποτελεί υποχείριο των Συμμαχικών Δυνάμεων. Η βοήθεια που έλαβαν οι εθνικιστές του Κεμάλ δεν αφορούσε μόνο το οικονομικό και στρατιωτικό σκέλος αλλά και διπλωματικά ένα θεμέλιο, με την αναγνώριση που πρόσφερε. Τέλος, η στάση των Η.Π.Α. του Προέδρου Τόμας Ουίλσον θα χαρακτηριστεί από δισταγμό και ουδετερότητα.



Συμπερασματικά η απόφαση για την απόβαση στην Ιωνία αποτελούσε το καθεαυτό δόγμα του αλυτρωτισμού, συμπίπτει χρονολογικά με την πολιτική του Βενιζέλου ,που βασίζονταν σε παράτολμα-όχι όμως ανέφικτα- κριτήρια για την υλοποίησή του. Η υψηλή στρατηγική της Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας αφορούσε την κάλυψη του κενού που άφηνε η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε εξάρτηση με τα- συνήθως αντικρουόμενα- συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων.[5] Το τελευταίο αυτό στοιχείο δυστυχώς το εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο η Τουρκική πλευρά.

Το στοιχείο της πολιτικής , που δεν είναι ανεξάρτητο από το στρατιωτικό κατά τη διάρκεια μιας πολεμικής σύγκρουσης, στην Μικρασιατική Εκστρατεία είχε εξαιρετικά βαρυσήμαντο ρόλο. Οι πολιτικές εξελίξεις όχι απλώς εξελίσσονταν παράλληλα με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και τις επηρέαζαν και επηρεάζονταν σε σημαντικό βαθμό από αυτές.

Χαλάστρας Κωνσταντίνος

---

[1] Ψυρούκης Νίκος, «Η Μικρασιατική Καταστροφή», Αθήνα 1982, Επικαιρότητα Ο.Ε σ.48

[2] Horton George, «Αναφορικά με την Τουρκία, Προξενικά Ντοκουμέντα των Η.Π.Α.» ,Αθήνα 1992,Εκδόσεις Νέα Σύνορα-Α.Α.Λιβάνη σ.211. Ο Horton σημειώνει επίσης ότι όλες οι επενδύσεις είχαν γίνει σε χρυσό.σς.213-214

[3] Horton George, όπως παραπάνω. σ.212

[4] Ο Γάλλος Υπ. Εξωτερικών Α.Pilot  μεταξύ άλλων ανέφερε ότι η Γαλλία «δεν ήθελε να χρησιμεύσει η Ελλάδα ως όργανο της Αγγλικής πολιτικής,(…)επιβάλλεται να θέσει φραγμό εις τοιούτου είδους ενέργειες της Αγγλίας.» Τσιριγώτης Διονύσιος ,«Η Ελληνική Στρατηγική στη Μικρά Ασία 1919-1922» σ.153

[5]   Η ικανότητα της χρήσης όλων των διαθέσιμων μέσων του Κράτους – οικονομία, τεχνολογία, διπλωματία, λαός , ένοπλες δυνάμεις κ.α.- για την επίτευξη των ιεραρχημένων και προσδιορισμένων στόχων. Τσιριγώτης Διονύσιος ,«Η Ελληνική Στρατηγική στη Μικρά Ασία 1919-1922» σ. 82